12 juni > Kunst!

Vanavond uitzending Holland Festival over Fela Kuti en over de vraag of kunst de wereld kan veranderen. Dat de wereld kunst kan veranderen, is wel duidelijk. De kabinetsplannen laten geen spaan heel van zoveel moeizaam opgebouwde kunstinstellingen. We moeten ‘onszelf bedruipen’. Wat betekent dat? Meer mensen werven, makkelijker, spectaculairder? Naar het voorbeeld van de musical Fela! steeds meer complexe materie in een toegankelijk format proppen? Hapklare brokjes kunst; u hoeft alleen nog te slikken.
Hoe mooi en swingend de musical Fela! ook is, het blijft lastig om er de complexiteit van Fela Kuti in weer te geven. Regisseur Bill T. Jones steigerde zelfs toen ik hem vroeg of het geen ‘heiligverklaring’ is geworden. Dat is het ergens wel.
Met schrijver Tom Lanoye sprak ik gisteren over Anton Tsjechov. Zijn voorstelling De Russen! (ook een uitroepteken, geen toeval, alles om het publiek te verleiden) gaat volgende week in premiere bij Toneelgroep Amsterdam. Een vijf uur durende voorstelling. Volgens de huidige regering had Lanoye beter een anderhalf uur durende musical geschreven, dan waren de zalen voller geweest. Die Tsjechov heeft trouwens een boel oneliners geschreven waar best een aanstekelijk deuntje onder gezet kan worden…
Nee, dat is cynisch. Een cynisme dat Lanoye in ons gesprek hartsgrondig afzwoer. Maar het maakt me boos. De kleingeestigheid. De kortzichtigheid. Terwijl Tsjechov het een kleine eeuw geleden al wist: ‘A writer is not a confectioner, a cosmetic dealer, or an entertainer.’ En zo is het maar net.

Uitzending Holland Festival Journaal 2011, VPRO/NTR, aanstaande zondag, 19.45uur, Nederland 2.
Sarah’s cultuurbarbaren vanaf 14 september op Nederland 2.